Thất cầm một thuở

Tác phẩm Việt Nam

Tác phẩm nước ngoài

Nghệ sĩ Guitar

Augustin Barrios

Tuesday, March 22, 2011

Agustin Barrios Mangoré (1885-1944) được mọi người biết đến như một trong những đệ nhất danh thủ ghita, và một nhà soạn nhạc ghita vĩ đại với những tuyệt tác soạn riêng cho nhạc cụ này. Ông là nhạc sĩ người Paraguay, nỗi tiếng khắp châu Mỹ Latin và châu Âu vào những năm 30 với kỹ thuật siêu tuyệt phô diễn hết các tính năng kỹ thuật của cây đàn ghita.
Barrios cũng từng là giáo sư âm nhạc tại một nhạc viên lớn. Nhưng ông lại là người không biết giữ gìn và quãng bá các tác phẩm của mình. Nhiều bản nhạc bị thất lạc mà về sau người ta chỉ có thể dựa vào các đĩa thu những buổi hoà nhạc của ông để ký âm lại. Một số bản khác được thu thập lại từ bạn bè sau khi ông qua đời, những bản nhạc mà ông tặng cho họ. Một điều thú vị khác là ông thay đổi liên tục tác phẩm của mình trong những lần trình diễn khác nhau nên thường có nhiều dị bản trong âm nhạc của Barrios. Nhưng thật ra, các dị bản này không khác nhau mấy. Tất cả đều mang nét "Barrios" không lẫn với âm nhạc của các bậc thầy khác.
 

Là thiên tài âm nhạc, Barrios cũng còn là một trí thức hiểu biết sâu rộng, quan tâm đến triết học, làm thơ, biết nhiều ngôn ngữ, và khi trẻ có lúc ông sinh sống bằng hội hoạ và nghề báo.

Âm nhạc của Barrios chỉ được đánh giá đúng với tầm vốc nghệ thuật của nó khi ông không còn nữa. Ngày nay, khó có một buổi biểu diễn ghita nào mà thiếu vắng âm điệu của nhạc Barrios. Khó có một cầm thủ nào mà không có vài tác phẩm của Barrios trong repertoire của mình.

Người ta ví Barrios là nhà thơ trên cây đàn ghita, cũng như nhà thơ Chopin trên đàn piano. Người khác lại gọi Barrios là Bach của ghita. Cả hai so sánh như thế thật chí lý. Bản La Catedral của ông làm ta liên tưởng đến những bài fugue của Johan Sébastien Bach viết cho organ. Thực ra chính tiếng organ ai đó đang chơi nhạc Bach vang ra từ một thánh đường đã tạo cảm hứng để Barrios sáng tác bài La Catedral.

Tuy nhiên, chơi được nhạc của Barrios không đơn giản chút nào. Các tác phẩm của ông đa phần là rất khó, đòi hỏi kỹ thuật và luyện tập rất nhiều. Nhất là sự điêu luyện của bàn tay trái. Có người đùa là chơi xong một bản nhạc của Barrios thì mỏi cả tay. Quả thực là vậy! Trong bài Choro da Saudade và bài Un Sueno en la Floresta có những thế bấm tay trái phải dang rộng các ngón dàn trãi cả 5-6 ngăn đàn! Cũng trong bài Un Sueno en la Floresta , Barrios cho giai điệu lên cao vút vượt khỏi giới hạn cho phép của cây đàn bình thường đến một phím. Nghệ sĩ John Williams có nói để biểu diễn được bài nhạc này ông phải dán thêm vào cây đàn một que diêm nhỏ để tạo ngăn đàn thứ 20 (ghita chỉ có 19 ngăn!).

Tác phẩm sau cùng vào cuối đời của Barrios là bản Una Limosna por el amor de Dios. Bài này kỷ thuật trémolo áp dụng xuyên suốt. Đây là tuyệt tác trémolo có thể sánh với Recuerdos de Ahlambra của Francisco Tarrega.

Andre Segovia, "cầm thủ vĩ đại", "ông tổ ghita" đã từng gặp gỡ Barrios. Barrios còn trình diễn trước "cầm thủ vĩ đại " nhân dịp đến thăm nhà Segovia, theo Klinger, người viết tiểu sử Barrios thì: “Barrios đã trình bày cả một “dòng thác” các tuyệt phẩm làm cho Segovia phải kinh ngạc... hơn nữa: ông ấy đã thua đứt. Sau gần 2 giờ diễn ông (Barrios) được bậc thầy (Segovia) chúc tụng. Có một tác phẩm Segovia rất thích và tỏ ý muốn chơi trong các buổi diễn của mình. Barrios thân ái đề tặng Segovia một bản sao. Thế nhưng tác phẩm này Segovia sẽ không bao giờ chơi. Lí do: nếu ông ta chơi nó với tất cả khả năng điêu luyện của mình ông sẽ nâng Barrios lên một tầm cao mà không ai có thể vươn tới, và như vậy sẽ làm giảm uy danh của chính mình”. Tác phẩm mà Segovia rất thích đó chính là “La Catedral”.

John Williams, người học trò xuất sắc nhất về mặt trình diễn của Andre Segovia nói về Barrios: "... là nhạc sĩ guitar hay là nhạc sĩ sáng tác, Barrios là người xuất chúng hơn cả cho dù người nghe có là ai đi nữa. Nhạc của ông có cấu trúc hay hơn, có nhiều chất thơ hơn và có mọi thứ nhiều hơn! Hơn nữa nó nhiều hơn một cách không lỗi thời. Tôi nghĩ ông đáng kể hơn cả Sor hay Guiliani với vai trò nhạc sĩ sáng tác, và hơn Villa-Lobos với vai trò nhạc sĩ viết cho guitar."
 

Lịch sử chứng minh rằng AGUSTIN BARRIOS MANGORÉ là danh cầm đầu tiên được thừa hưởng lợi ích của việc phát minh ra máy hát những năm đầu thế kỷ 20. Thuở ấy, các thiết bị ghi và tái tạo âm nhạc còn rất thô sơ nên rất ít nhạc sỹ có thể lưu lại các bản hòa âm của mình. Tuy nhiên, Barrios là ngoại lệ hiếm hoi, vì ông là một trong những nhà soạn nhạc – danh cầm Guitare vĩ đại của thời đại chúng ta.
 

Là người tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ ghi âm, là người thiết lập nền móng cho guitar bằng một phong cách nghiêm túc, là một nhà soạn nhạc với khối lượng tác phẩm khổng lồ, không một guitarist nào thời đó có thể làm được như Barrios.

0 comments:

Post a Comment

 

2009 ·Guitar Corner by TNB